Rodzaje kawy - poznaj gatunki, sposoby przygotowania kaw włoskich i innych

Potrafi dostarczyć energii po nieprzespanej nocy lub rozbudzić nas nawet w wyjątkowo ponury dzień. Filiżanka “małej czarnej” działa cuda. Zaparzyć filiżankę świeżej kawy to prawdziwa przyjemność. Niekiedy już sam otulający nas zapach świeżo parzonej kawy potrafi postawić na nogi. Aromatyczne espresso lub inna kawa na bazie espresso to sposób na idealny początek dnia. Niepowtarzalny aromat kawy sprawia, że chętniej rozpoczynamy każdy dzień. Zazwyczaj kojarzymy go wyłącznie z kawiarniami. Dlaczego jednak nie przenieść kawiarni do naszych domów? Rozpieszczaj się każdego ranka rytuałem parzenia aromatycznego naparu i poznaj najpopularniejsze typy kaw oraz wybierz dla siebie ten najlepszy! 

Rodzaje kawy - gatunki

Czasami nazwy rodzajów kaw, dla osób nieznających tematu, brzmią jak czarna magia. Terminy takie jak “typica” lub “Medellin excelso” mogą kojarzyć się z czymś zupełnie nieznanym. Określenia te nie są jednak owiane żadną tajemnicą - chodzi zwyczajnie o najpopularniejsze odmiany kaw. To roślina, której odmiany znacząco się między sobą różnią. Poszczególne najpopularniejsze rodzaje kaw charakteryzują się innym smakiem, dlatego też nie każdy jej gatunek będzie odpowiadał każdemu smakoszowi.

Wszystkie znane gatunki kawy pochodzą z rodziny kawowców, jednak tylko trzy z nich są uprawiane w celu dostarczenia światu pobudzającego naparu. Należą do nich: Coffea arabica – kawa arabska, czyli arabica; Coffea canephora, czyli robusta i mniej znana Coffea liberica, która jest dziś rzadko uprawiana. 

ARABICA

Kawa arabica pochodzi z odmiany kawowca odkrytego w Etiopii. Legenda głosi, że znalazł ją etiopski pasterz. Szybko trafiła do pobliskiego Jemenu, gdzie ok. VII w.n.e. rozpoczęto uprawę tejże rośliny. Obecnie uprawiana jest w takich krajach jak Brazylia, Kolumbia, Jawa, czy Afryka Równikowa, gdzie gleby mają niskie pH. 

Jak wyglądają ziarna arabiki? Są one płaskie i długie, nie posiadają zbyt dużej ilości kofeiny, co sprawia, że kawa ma łagodny i słodki zapach z domieszką kwiatowych nut. Odmiana kawy etiopskiej wiedzie prym wśród typów kaw - uprawiana jest w trudnych warunkach, stąd też jej zbiory na plantacjach są mniejsze. Wysokość ceny arabiki uzależniona jest od rodzaju jej uprawy - jeśli uprawiana jest na plantacjach położonych wysoko - jej wartość rośnie. Aby ziarna kawy mogły dojrzeć, istotny jest jeszcze jeden czynnik - temperatura. Musi to być od 15 do 24 stopni Celsjusza, a opady nie mogą przekraczać 1500 mm rocznie. To wszystko sprawia, że ceny oryginalnej Arabiki są dość wysokie w porównaniu z Robustą. Kawa arabska najlepiej sprawdzą się jako napary bez dodatków. 

ROBUSTA

Największe plantacje robusty znajdują się w środkowej i zachodniej Afryce, Indonezji, Wietnamie, Brazylii oraz w niektórych częściach Azji Południowo - Wschodnie. Ten rodzaj kawy posiada czterokrotnie wyższą zawartość kofeiny niż arabica, przez co jej uprawy są bardziej odporne na różne choroby i pasożyty. Robusta nie jest zbyt wymagającą rośliną - można ją uprawiać na mniejszych wysokościach i przy niższej wilgotności. 

Pijąc napar, możemy wyczuć intensywny, lekko kwaskowy i gorzki smak. Ziarna robusty najlepiej nadadzą się jako dodatek do kawy na bazie espresso i napojów kawowych.

MIESZANKI

Mieszanką kaw nazywamy mieszankę dwóch lub więcej ziaren kawy różnego pochodzenia. Mogą to być również kawy rosnące w obrębie jednej plantacji, ale na dwóch różnych wysokościach. Unikatowe połączenia sprawiają, że mieszanki dają nieskończone możliwości tworzenia nowych smaków. Ideą mieszanek jest wydobycie najlepszych właściwości pochodzących z różnych ziaren tak, aby stworzyć niesamowitą, oryginalną głębię smaku. Mieszanki kaw posiadają neutralny smak, dlatego też idealnie sprawdzą się jako baza do tradycyjnych napojów tj.: latte czy cappuccino. Arabica i robusta to jedne z najpopularniejszych typów kaw.

Rodzaje kawy - stopień zmielenia

Na pierwszy rzut oka zmielenie kawy wydaje się być czynnością nie wymagającą większej uwagi. Jednak świeżo zmielone ziarna uwalniają niesamowity aromat i smak kawy! Aby przekonać się o niepowtarzalnych walorach smakowych, warto przed zalaniem naparu zmielić ziarna w młynku do kawy. Wydobyty smak kawy będzie o wiele bardziej wyrazisty i intensywny. Jeśli chcemy parzyć kawę dłużej, jej stopień zmielenia powinien być grubszy, jeśli z kolei kawa obcuje dłużej z wodą, tym grubsze powinny być jej drobiny.

Wyróżnia się 4 podstawowe rodzaje zmielonej kawy:

• mielenie bardzo drobne - konsystencja pudru; najczęściej bardzo drobno zmielonej kawy używa się do przygotowania aromatycznego espresso (ekspresy ciśnieniowe)
• mielenie drobne - konsystencja miła w dotyku, delikatna; drobno zmielone ziarna najlepiej zaparza się w kawiarce lub aeropressie
• mielenie średnie - konsystencja piasku; taki stopień zmielenia idealnie sprawdzi się w dripperze
• mielenie grube - konsystencja kryształków soli; grubo zmielona kawa świetnie nada się do french pressa

Stopień zmielenia kawy odgrywa kluczowe znaczenie dla jej smaku. Drobniejsze mielenie sprawi, że napar będzie cieszył większą gamą smaków i aromatu, ale będzie gorzkawy. Grubo zmielone ziarna spowodują, że napój będzie łagodniejszy.

Rodzaje kawy - wypalanie kawy

Podczas procesu wypalania kawy uzyskuje ona odpowiedni aromat. Ziarna zielonej kawy charakteryzują się jedynie kilkoma związkami aromatyczno - smakowymi, palone z kolei mają ich około 700! Każdy gatunek kawy posiada właściwy dla siebie stopień wypalania, dzięki któremu można wydobyć z niej jeszcze więcej nut smakowych. Im lżej ziarna są wypalone, tym bardziej mają kwaskowy smak i lepiej dają się odczuć ich naturalne aromaty. Natomiast mocniej wypalone ziarna kawy będą cechowały się orzechowo - czekoladowym smakiem. 

Możemy wyróżnić trzy główne rodzaje palenia: 

• jasne - ziarna wypalane są w temperaturze 200 °C, smak kawy jest lżejszy i kwaskowy, a zawartość kofeiny wysoka
• średnie - najczęściej spotykany poziom palenia, odbywa się w temperaturze 210 - 220 °C, w smaku wyczuwalne są nuty orzechowo - czekoladowe i goryczkowe, natomiast poziom kofeiny jest optymalny, kawa staje się mniej kwaśna
• mocne - ten stopień palenia stosowany jest najczęściej we włoskich i francuskich palarniach, napar charakteryzuje się wyczuwalną goryczką, kwasowość niemal zanika, a pojawia się wyraźny aromat czekolady i orzecha. To rodzaj palenia kawy, który znacząco obniża poziom kofeiny.

Rodzaje kawy - najpopularniejsze sposób przygotowania

Pyszna, aromatyczna kawa to przyjemność dla naszych kubków smakowych, ale także spora dawka energii. Łyk ulubionej kawy z pewnością poprawi nasz nastrój. Udając się do kawiarni różnorodność kaw może przyprawić nas o prawdziwy zawrót głowy - jest ich całe mnóstwo - porcja espresso, flat white, crema di caffe, lungo. Wybór włoskich kaw jest ogromny, więc jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o jej rozmaitych rodzajach, poniżej znajdziesz krótki przewodnik. 

Espresso

To prawdziwy zastrzyk pozytywnej wibracji! Napój przygotowywany jest z drobno zmielonych ziaren kawy w specjalnym ekspresie. Kawa espresso cechuje się wyrazistym, intensywnym smakiem, zapachem i barwą. Prawdziwe włoskie espresso parzy się z mieszanki różnych gatunków kaw, a na jego powierzchni widoczna jest gęsta brązowa pianka - “crema”. Ze względu na sporą zawartość kofeiny podawane jest w formie szybkiego shota. Świetnie sprawdzi się jako baza pod cappuccino lub latte macchiato. Jeśli odczuwamy duży spadek energii możemy pokusić się o zamówienie doppio, czyli podwójnego espresso.

Latte

Ten napój dopuszczalny jest przez Włochów jedynie w godzinach porannych. W przypadku latte macchiato, napój serwowany jest w wysokich szklankach i składa się z podwójnego espresso, gorącego mleka oraz pianki. Kawy z ekspresu są tu kluczowym elementem, ponieważ espresso stanowi bazę do przygotowania tego delikatnego napoju.

Caffe Corretto

Ten rodzaj kawy najczęściej spotykany jest na imprezach. Powstaje z espresso oraz kilku kropel alkoholu np. grappa, Baileys, czy rumu. Ze względu na specyficzny dodatek, napój ten podawany jest raczej w godzinach popołudniowych lub wieczornych. Aby smak caffe corretto był zrównoważony, należy uważać z ilością wlewanego alkoholu.

Irish coffee

Tłumacząc na język polski - mamy na myśli “kawę po irlandzku”. Co świadczy o jej oryginalnym smaku? Prawdziwa irlandzka whisky! Istnieją również inne odmiany tej kawy, podawane z innymi trunkami - wódką, koniakiem, czy rumem. Pyszna kawa idealnie sprawdzi się na nieco chłodniejsze dni - pobudzi i rozgrzeje nasz organizm.

Mocha

To słodsza i bardziej obfita wersja kawy latte. Jej smak został wzbogacony o czekoladę dodawaną do espresso. To prawdziwa bomba kaloryczna! Do przygotowania kawy używa się również bitej śmietany, którą dodaje się na górę. 

Shakerato shay

Ta nazwa brzmi naprawdę tajemniczo. Co się pod nią kryje? Włoska wersja kawy mrożonej. Powstaje na bazie posłodzonego espresso oraz wstrząśniętych w shakerze kostek lodu. Na wierzchu znajduje się delikatna warstwa cremy. Najczęściej zamawiana jest w upalne dni i świetnie sprawdza się jako orzeźwienie. 

Americano

To typ kawy, który odpowiada dobrze znanej w Polsce czarnej kawie. Do przygotowania americano używa się espresso oraz niewielkiej ilości gorącej wody. Intensywność naparu możemy dostosować do własnych preferencji zmieniając proporcje składników. Jest to mocna kawa, ale zdecydowanie słabsza niż klasyczne espresso.

Lungo

Caffe lungo bardzo często mylone jest z americano. Oba rodzaje opierają się na espresso, jednak różnią się między sobą objętością i sposobem dodania wody. Lungo oznacza z włoskiego “długie”. Kawę tego rodzaju przygotowuje się jak espresso, natomiast po uzyskaniu około 25 ml ekstraktu nie przerywa się zaparzania, tylko kontynuuje do otrzymania 110 ml. Cafe lungo jest delikatniejsze i bardziej wodniste niż samo espresso.

Kawa po wiedeńsku

Zdecydowanie posmakuje miłośnikom kaw słodkich. Aby przygotować aromatyczną kawę prosto z Wiednia potrzebujemy filiżankę espresso i sporej ilości bitej śmietany. 

Ristretto 

To espresso o podwójnej mocy. Można je przygotować w ekspresie do kawy, ale używając do tego celu dwa raz mniejszej ilości wody niż przy parzeniu espresso. Uzyskamy w ten sposób dość intensywny napar o cierpkim smaku. Małą filiżankę ristretto najlepiej wypić jednym haustem. Najczęściej kawa ta podawana jest w towarzystwie szklanki wody niegazowanej. 

Cappuccino

To dobrze wszystkim znana kawa włoska, której składnikami są espresso i spienione mleko. To właśnie ono odgrywa główną rolę, jeśli chodzi o idealny smak cappuccino. Odpowiednio spienione mleko sprawia, że mleczna pianka jest kremowa i pozbawiona pęcherzyków powietrza. Kawa podawana jest w porcelanowych filiżankach ze spodkami.

Crema di Caffè

Jak sama nazwa wskazuje - Crema di Cafe oznacza kremową kawę. Powstaje na bazie espresso, cukru i śmietanki w formie kremu. Całość jest mieszana i chłodzona, co w efekcie tworzy wyśmienitą mrożoną kawę. 

Flat white

Przyrządzana jest z podwójnego espresso zalanego gorącym, lekko spienionym mlekiem. Od caffe latte różni się tym, że nie ma aż tyle puszystej piany. Tłumacząc z języka angielskiego jej nazwa oznacza “płaska biała”, czyli chodzi o kawę płaską, mleczną, bez wysokiej piany lub bitej śmietany.

Kawa z mlekiem, espresso z dodatkami, czy kawa rozpuszczalna wszystkie jej rodzaje mają jeden cel - dać nam radość delektowania się głębokim smakiem i niepowtarzalnym aromatym zaklętym w ziarnach.